Wspomnienia Izabeli Oćwiei z domu Marek z okresu radzieckiej okupacji Tarnopola oraz przymusowego pobytu w Kazachskiej SRR
DOI:
https://doi.org/10.63903/ZaranieSlaskie.10.5Keywords:
World War II, Deportations of Poles into the USSR, Poles in Kazakhstan, Soviet occupation, Eastern BorderlandsAbstract
Wspomnienia Izabeli Oćwiei z domu Marek, Kresowiaczki wywiezionej wraz z matką i braćmi do obwodu pawłodarskiego Kazachskiej SRR, jako najbliższa rodzina aresztowanego przod. w st. sp. Józefa Marka, spisane przez nią wiele lat po wojnie, stanowią kolejne źródło w badaniach nad sytuacją Polaków deportowanych w głąb Związku Radzieckiego. Jako, iż współtworzyło ją dwóch młodych, zdolnych do pracy mężczyzn, Markowie trafili do osady przy kopalni złota „Majkain-Zołoto”. W raz z przystąpieniem ZSRR do grona aliantów, bracia Autorki, Mieczysław i Aleksander, zostali polskimi żołnierzami. Izabela Marek i jej matka Maria przebywały w Kazachstanie do wiosny 1946 r., gdy wraz z innymi Polakami mogły wrócić do kraju. Na krótki czas zatrzymały się w Bytomiu, aby finalnie zapuścić korzenie w Brzegu. Dokument był już w całości opublikowany w zbiorze wspomnień, niemniej jednak nigdy nie został poddany edycji z aparatem przypisów. Poniższy tekst został przekazany przez rodzinę do publikacji już po jego pierwszym wydaniu.
Downloads
References
Boćkowski, D. (1999). Czas nadziei. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej w ZSRR i opieka nad nimi placówek polskich w latach 1940–1943. Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN. https://open.icm.edu.pl/items/7c8b7b08-20b¬8-4b90-b8ef-f80a544d6cda
Ciesielski, S. (1993). Liczebność zesłańców polskich w Kazachstanie 1940–1946. Dzieje Najnowsze, 25(4), 75–89. https://rcin.org.pl/Content/47642/PDF/WA303_63764_A507-DN-R-27-4_Ciesielski.pdf
Ciesielski, S. (1997). Polacy w Kazachstanie w latach 1940–1946. Zesłańcy lat wojny. Oficyna Artystyczno-Wydawnicza „W Kolorach Tęczy”.
Dzienis-Todorczuk, M., & Markiewicz, M. (2015). Wagony szły na wschód. Biuletyn IPN Pamięć.pl, 2(35), 22–25. https://pamiec.pl/pa/teksty/artykuly/15749,WA¬GONY-SZLY-NA-WSCHOD-tekst-Magdaleny-Dzienis-Todorczuk-i-dr¬-Marcina-Markiewicza.html
Głowacki, A. (1994). Ocalić i repatriować. Opieka nad ludnością polską w głębi terytorium ZSRR (1943–1946). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Głowacki, A. (1998). Sowieci wobec Polaków na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej 1939–1941. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kazimierczuk, S. (2012). Na „śmietniku Moskwy”. Deportacje Polaków do Kazachstanu. Biuletyn IPN Pamięć.pl, 4–5, 42–45. https://przystanekhistoria.pl/pa2/biblioteka-cyfrowa/miesiecznik-ipn-pamiecp/pamiecpl-2012/24631,Pamiecpl-4-52012.html
Kospath-Pawłowski, E. (2010). Chwała i zdrada. Wojsko Polskie na Wschodzie. Wydawnictwo Inicjał Andrzej Palacz.
Kuleszewicz, A. (2018). 17 września 1939 roku na Kresach Wschodnich w propagandzie radzieckiej oraz we współczesnym spojrzeniu Polaków i Białorusinów. Historia@Teoria, 1(7), 149–165. https://www.researchgate.net/publication/334100607_17_WRZESNIA_1939_ROKU_NA_KRESACH_WSCHODNICH_W_PROPAGANDZIE_RADZIECKIEJ_ORAZ_WE_WSPOLCZESNYM_SPOJRZENIU_POLAKOW_I_BIALORUSINOW
Mikulski, T. (1995). Fotografia zbiorowa Polaków deportowanych do okręgu pawłodarskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-issn-0137-5210-year-1996-vo¬lume-17-article-oai_ojs_tnkul_pl_article_3245?q=bwmeta1.element.oj¬s-issn-0137-5210-year-1996-volume-17;11&qt=CHILDREN-STATELESS
Min. Dera: Na repatriację z Kazachstanu oczekuje ok. 7 tys. Polaków. (2023, 2 maja). Prezydent.pl. https://www.prezydent.pl/kancelaria/aktywnosc-ministrow/min-dera-na-repatriacje-z-kazachstanu-oczekuje-ok-7-tys-polakow,67740
Panto, D. (Red.). (2019). Deportacje Polaków i obywateli polskich do Kazachstanu w latach 1936–1941. Dokumenty ze zbiorów Archiwum Prezydenta Republiki Kazachstanu. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Piętka, B. (2023, 9 stycznia). Jak Lwów przenoszono do Wrocławia. Przegląd. https://www.tygodnikprzeglad.pl/lwow-przenoszono-wroclawia/
Wójtowicz, N. (2020). Związek Patriotów Polskich jako sposób na przeżycie polskich zesłańców w obwodzie aktiubińskim. Związek Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego. Dolnośląski Oddział Wojewódzki im. 2 Armii Wojska Polskiego. https://open.icm.edu.pl/items/c13aefbf-f3d1-45ab-ba8c-5762d70c790f
Wyszyński, R. (2016). Deportacje ludności polskiej do Kazachstanu w 1936 roku. Zarys historyczny. OE–247 Kancelaria Senatu.
Национальная перепись населения Республики Казахстан. (2022). Краткие итоги. Итоги Национальной переписи населения 2021 года в Республике Казахстан. Издательство.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Zaranie Śląskie
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Since transitioning to a digital format, the journal has been operating under open access, meaning all content is freely available to users and institutions.
In issue 8 (2022), published articles are licensed under the Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) license.
The full license text is available at: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.
Since issue 9 (2023), published articles are licensed under the Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) license.
The full license text is available at: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode.pl.
